Zamek w Czchowie i jego otoczenie. Projekt "365 nocy".

 Nr 236

W tym roku w Czchowie dokonano otwarcia nowo zagospodarowanego terenu oraz wzgórza zamkowego w Czchowie. Na zamku odbudowano część murów oraz odtworzono wieżę bramną. Oczywiście historycy niezbyt zgadzają się z formą wieży, która nie do końca wygląda tak, jak powinna. No ale ostatnimi czasy mamy w Polsce duże parcie na rekonstrukcje, które niestety często są nie do końca zgodne z oryginałem. Jednakże cały teren, poza otoczeniem zamkowym uzyskał system ścieżek z ławeczkami, na których poumieszczano maszyny oblężnicze, artylerię i broń z różnych epok. Można się wiele dzięki temu dowiedzieć nt. historii wojskowości. Poniżej wzniesienia znajduje się miejsce na ognisko, plac zabaw i wiata z podłogą do tańca.

Na początku w miejscu tym istniała wieża obronna, otoczona wałem z palisadą. Od I poł. XIV w. powstaje mur obwodowy, brama i budynek mieszkalny. Zamek miał w swoim założeniu chronić trakt handlowy na Węgry, który w miejscu tym rozgałęział się. Jedna z jego części prowadziła Pasmem Szpilówki w stronę Lipnicy Murowanej i Krakowa, a drugie rozgałęzienie w stronę Melsztyna i Krakowa. Budowla była siedzibą starostów czchowskich. Kilkukrotnie w warowni gościł sam Władysław Jagiełło. W XV w. dobudowana wieżę bramną, wspartą na dwóch potężnych szkarpach (których niestety brakuje obecnie). W I poł. XVI w. starostami byli Melsztyńscy z Melsztyna, którzy dobudowali skrzydło południowe i przybudówkę do wieży. Od 1646 r. warownia podupada. Funkcja starosty na zamku czchowskim upadła wraz z pierwszym zaborem w 1772 r. Pierwsze prace badawcze w sypiącej się warowni trwają już od XIX w., a konserwatorskie od 1928 r. Od 1993 r. trwały prace archeologiczne i rekonstrukcyjne. Wzgórze zamkowe uzyskało nową formę w tym roku. Mury zostały podwyższone. Powstały piwnice. Odsłonięto wszystkie części fundamentów, na których dodano barierki ochronne. Basztę pozostawiono w pierwotnej formie. Stworzono również most, prowadzący do założenia. Całość oświetlono. Jednakże użyto trochę zbyt mocnych reflektorów. Wokół wzgórza wycięto większość drzew. W związku z tym rozpościera się z niego widok na dolinę Dunajca i Pogórza.

W najbliższym otoczeniu zamku znajdują się także ciekawe miejsca pamięci. Jedno z nich dotyczy zamordowanego w Katyniu Bronisława Gronia oraz ofiary katastrofy smoleńskiej. Pomniki mają formę głazów z tablicami. 

Na wzgórzu ponad zamkiem odnaleźć możemy również ciekawy krzyż. Jeżdżąc po Pogórzach jeszcze nigdy nie spotkałem się z taką rocznicą. Dotyczy ona 1900 rocznicy męczeńskiej śmierci Apostołów Piotra i Pawła. Tablica w jego górnej części została wmurowana później - na 1000-letnią rocznicę Chrztu Polski.